ไมค์หอน

ผมเชื่อว่า หลายๆคนที่ใช้ไมโครโฟนอยู่ไม่ว่าจะเป็นไมค์ลอยหรือไมค์สาย จะต้องพบกับปัญหา ไมค์หอน และนี่ถือเป็นปัญหาที่ใหญ่มากสำหรับผู้ใช้ไมโครโฟน เพราะนอกจากจะทำให้เกิดความรำคาญแล้ว ยังทำให้อุปกรณ์ เช่น ลำโพงเกิดความเสียหายได้ วันนี้เราจะมาดูสาเหตุว่า มันเกิดจากอะไร และ การแก้ไขเบื้องต้นควรจะทำอย่างไร.

    ไมค์ ไม่ใช่ สุนัข จะหอน ได้อย่างไร ฮ่าๆๆๆ ไม่ใช่หอนแบบนั้นครับ อันที่จริงแล้วไมค์หอน เป็นอาการที่สัญญาณวนกับมา เอาแบบเข้าใจง่าย เช่น เวลาเราพูดใส่ไมโครโฟน เสียงจะออกมาที่ลำโพงไอ้เสียงที่ออกมานี่แหละครับ ถ้ามันวิ่งกลับเข้าไปที่ไมโครโฟนได้อีกครั้ง มันก็จะวนกันเป็นลูป สัญญาณก็จะตีกลับหรือ ฟีตแบ็ค ทำให้เกิดเสียง หอน แบบที่เราเรียกกันครับ ดังภาพ 

พอถึงตรงนี้ หลายๆคน ทราบแล้วไมค์หอนเกิดจากอะไร งั้นแก้กันเลยครับง่ายนิดเดียว ลดเสียงก็ไม่เข้าไมค์ก็จบ ครับจบจริงไปเลยครับ คือไม่ต้องใช้กันพอดี เพราะเราใช้ไมค์เพื่อขยายเสียงถ้าลดเสียงก็อย่าใช้เลยดีกว่าครับ อย่าพึงหงุดหงิด จริงๆ แล้วการแก้ปัญหา มันจะมีองค์ประกอบหลายๆ อย่างครับ เดี๋ยวเรามาดูกันว่า มีอะไรบ้าง

แก้ที่ต้นทาง

    1. การเลือกซื้อไมโครโฟน  ไมโครโฟนแต่ละชนิดมีรูปแบบการรับเสียงที่แตกต่าง ก็ตรงกับปัญหาของเราครับ การที่ไมโครโฟนรับเสียงได้มาก นั่นย่อมจะมีโอกาสเกิด ไมค์หอน ได้เร็วกว่า ดังนั้นการเลือกซื้อไมโครโฟน ก็ควรจะดูรายละเอียดเรื่องของรูปแบบการรับเสียง มักมีคนถามผมว่า ไมค์ถูกกับไมค์แพง (อันนี้ภาษาชาวบ้านนะครับ) ต่างกันอย่างไร สิ่งที่ต่างกันคือ ตรงนี้นี่แหละครับ เพราะไมค์ราคาถูกบางรุ่น รับเสียงได้ไวกว่า ไมค์ราคาแพงๆ ซะ อีก แต่มันจะดีจริงหรือ ตอบเลยครับ ว่า การรับเสียงที่ดี ก็ต้องรับเสียงแบบมีทิศทางรับ ไม่ใช่รับมั่วไปหมด ถ้าคุณได้ลองไมค์หลายๆ ตัวเบื้องต้นผมแนะนำให้ ลองใกล้ พัดลม หรือที่ที่มีลมโกรกๆ หน่อย แล้วลองดูนะครับว่า มันมีเสียงลมเข้าต่างกันมั๊ย (อันนี้สำหรับไมค์ พวก คาร์ดิออย นะครับ)

  2. เลือกซื้อ มิกเซอร์ หรือ อุปกรณ์เสียง ที่มีคุณภาพจริงๆ อันนี้ ลูกค้าไม่ค่อยทราบเท่าไหร่ว่ามีผล ถ้าคุณดูสเปคของมิกเซอร์จะเห็นว่า มันจะแสดง สเปคทางเทคนิค ของช่องควบคุมไมค์ ค่าอัตราการขยายสัญญาณ ความถี่ตอบสนอง เป็นต้น

    3. เลือกสายไมค์ที่มีคุณภาพ นี่ก็เป็นเรื่องสำคัญที่คนใช้ไมโครโฟนหลายๆ คนมองข้ามไป สายไมค์ถ้าดูจากภายนอกแยกยากมากครับ เพราะ เราไม่สามารถแยกปริมาณทองแดงในเนื้อสาย ได้ว่ามากน้อยต่างกันอย่างไร มองตาเปล่ายาก ครับพักหลังมีสายบางรุ่น ใช้ชุมสีมาดูยากมากครับ แนะนำว่า เลือกซื้อเอาที่มียี่ห้อ มาตรฐาน (แพงซักนิดนะครับ) แต่ มั่นใจได้ว่า ไม่โดนหลอกแน่นอนครับ แต่ก็ควรซื้อจากร้านที่เชื่อถือได้นะครับ (ของปลอมเยอะ) นอกจากนั่น สายที่ควรใช้ก็ควรเป็นแบบ สเตริโอ และต่อแบบ balanced จะลดสัญญาณรบกวนได้ดีกว่า

    4. การวางตำแหน่งลำโพงกับพื้นที่ อย่างที่ทราบ เราไม่ควรวาง ตำแหน่งลำโพงไว้อย่างหลังไมค์ขณะใช้งาน เพราะเสียงจะเข้าลำโพงได้ง่าย แล้วถ้าพี้นที่มันไม่ได้ล่ะ คือเราต้องวางลำโพงหลังไมค์ ทำอย่างไร ต้องดูครับ ถ้าแขวนขึ้นสูงเพียงพอก็จะช่วยได้ครับ แล้วถ้าเพดานไม่สูงล่ะ ก็พยายามหันลำโพงเบี่ยงไปทางอื่นครับ แล้วถ้าหันลำโพงเบี่ยงไปทางอื่นไม่ได้ล่ะ ก็ต้องย้อนกลับไป ที่ข้อ 1 ครับ เลือกซื้อไมค์ ที่เหมาะสม ไงครับ 

5. ปรับพื้นที่ห้อง อันนี้ยากหน่อยครับ เพราะต้องยุ่งกับโครงสร้าง ผมจะบอกว่า ห้องที่เสียงก้อง มันก็เป็นปัญหาของการหอนของไมค์ด้วยนะครับ ลองคิดนะครับ เสียงก้องมันคือเสียงที่สะท้อน วิ่งไปวิ่งมา มันจึงมีโอกาสที่จะเข้ามาในไมค์ได้ การปรับพื้นที่ไม่ให้ห้องมีเสียงก้อง ไม่ขออธิบายนะครับ ไว้ผมค่อยมาเขียนในหัวข้อถัดไปครับ เรื่อง เสียงก้องอีกที

แก้ที่ปลายทาง

    ถ้าการแก้ปัญหาที่ต้นทางทำไม่ได้แล้ว เช่น ไมค์ , สาย ซื้อไปแล้วห้องทำแล้ว แล้วจะทำอย่างไร เรามาดูวิธีแก้กันครับ

    1. อันแรกเลยสำคัญสุด เมื่อมีสัญญาณหอน เราควร หันไมค์ไปทางอื่น แล้วรีบ ปิดสวิทซ์ไมค์ หรือ ลดที่ มิกเซอร์ หรือ มิกเซอร์บางรุ่น ก็จะมีปุ่ม mute ให้ อันนี้ ต้องมีสตินะครับอย่าตกใจ และสิ่งสำคัญที่ไม่ควรทำอย่างยิ่ง จากประสบการณ์ที่เห็น คือ ชอบเอามือกุมหัวไมค์ครับ ถ้าคุณเป็นคนนึงที่ทำแบบนี้ มันจะยิ่งทำให้ไมค์หอนหนักกว่าเดิมนะครับ เพราะการทำแบบนั้นจะเป็นการเพิ่มสัญญาณให้แรงขึ้น

    2. ใช้ EQ ช่วย เคยเห็นหลายๆ คนใช้ Compressor , Noise Gate มาช่วยลดการหอนของไมค์ ถามว่าช่วยได้มั๊ย ได้ครับ แต่มันได้ไม่เยอะ ต้องระวัง คนขายก็อยากขาย สักแต่ขาย แต่ที่ใช้แล้วได้ผลชัดเจน คือ EQ หรือ อีควอไลเซอร์  อีควอไลเซอร์ เป็นเครื่องปรับ ความถี่แต่ละความถี่ การหอนของไมค์ มันไม่ได้หอน ทุกความถี่นะครับ มีจะหอนเป็นแค่บางความถี่เท่านั้นครับ เสียงที่ออกมาก็จะห่างกัน ถ้าความถี่สูงเสียงจะแหลม ดัง วี๊ดๆๆๆๆ แต่ถ้าความถี่ต่ำ เสียงจะดัง หึ่งๆๆๆๆ การปรับ EQ ถามว่ามีความถี่ตายตัวมั๊ย อันนี้บอกไม่ได้ครับ ขึ้นอยู่กับไมค์และลำโพง ที่คุณใช้ อีควอไลเซอร์ บางรุ่นจะมีไฟ แอลอีดี แสดงความถี่ที่เกิน อันนี้ ช่วยให้เราตั้งความถี่ได้ง่ายขึ้นครับ 

3. เครื่องปัองกันไมค์หอน เป็นอุปกรณ์ที่ออกแบบมาใช้กับ การควบคุมการเกิดฟีตแบ็คของไมค์โดยเฉพาะ อันที่จริง หลักการทำงานก็เหมือน EQ นี่แหละครับ แต่การทำงานเป็นการตรวจจับความถี่ ถ้ามีสัญญาณฟีตแบ็ค ที่ความถี่ใดผิดปกติ ก็จะทำการลดหรือปิดความถี่นั้นโดยทันที เครือ่งป้องกันไมค์หอน แต่ละรุ่น ก็จะมีจำนวน ฟิลเตอร์ที่ไม่เท่ากัน ถ้าฟิลเตอร์เยอะๆ ก็กรองความถี่ได้ดีกว่าครับ แต่ แน่นอนครับ การกรองความถี่เยอะๆ นั่นก็หมายถึง ความถี่ที่หายไปจะทำให้เสียงมีความผิดเพี้ยนไปบ้าง แต่ก็ต้องยอมครับ

    อย่างไรก็ดีครับ การแก้ปัญหาไมค์หอน ยังไม่สามารถทำได้ 100% ครับ แม้แต่ เครื่องป้องกันไมค์หอน ก็ทำได้ไม่ 100% เช่นเดียวกันครับ ดังนั้นการแก้ปัญหาจึงต้องอาศัยองค์ประกอบหลายๆอย่างรวมกันครับ

ผู้เขียน. กำชัย ตันธเนศ (วศบ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)